20 lik diþ çekimi , gömülü yirmilik diþ ameliyatý
20 LÝK DÝÞ ÇEKÝMÝ , GÖMÜLÜ YÝRMÝLÝK DÝÞ AMELÝYATI
20 yaþ diþleri günümüz de bir çok insan için problem kaynaðý olmaktadýr . Peki diðer diþlerimizle ilgili sorunlar yaþamýyorken , niye yirmi yaþ diþleri bize sorun çýkartýyor ?
Günümüzde çene yapýsý kimi insanlarda daha da küçülmektedir. Çene kemiði darlýðýna baðlý olarak diþlerinde çapraþýklýk olan hastalar da , saðlam olan 1. küçük azý diþlerin çekimleriyle yer kazanýlmakta ve ortodontik tedaviyle tedavileri bitirilmektedir.Böylece hastanýn aðzýnda çapraþýk 32 adet diþ deðil , saðlýklý 24 adet diþ kalmaktadýr. Burada önemli olan diþ saysýnýn çokluðu deðil , saglýklý ve kolaylýkla bakýlabilen bir aðýz , düzgün bir alt üst çene ilþkisi ve diþ yapýsý olmasýdýr. Bu sebeplerden dolayý çoðu zaman yirmi yaþ diþlerimiz aðýz içerisine sürememekte yada sürse de yanak tarafýna veya çapraz posizyonda ya da yarý gömülü durum da kalabilmektedir .
Ýdeal çene ve diþ yapýsýna sahip bireylerde , yirmi yaþ diþ posizyonu da düzgünse rahatlýkla yirmi yaþ diþleri sürebilmekte ve aðýz içerisinde diðer diþlerle birlikte görev almakta , uzun dönemlerde kullanýlabilmektedir . Yirmi yaþ diþleri için dikkat edilmesi gereken belkide en önemli sorun , ulaþmasý zor olduðu için rahatlýkla temizlenememesidir. Özellikle iki diþin arasýndan çürükleriniz baþlýyorsa , yirmi yaþ diþinizin önünde ki diþi çürütme ihtimali çok yüksektir . Diþeti hastalýðýnýz varsa , diþeti cebi ve diþ kemik erimesi mevcutsa , yanýn da ki diþleride deðerlendirip stratejik çekim yapýlabilir .
20 lik Diþ Kaç Adettir ve Nerede Bulunur ? Ne Zaman Çýkar ?
Yirmi yaþ diþimiz , aðzýmýz da ki ikinci büyük azý diþlerin hemen arka tarafýn da yer alýr . Aðzýmýz da toplam dört adettir. Bazen yirmi yaþ diþleri kimi insanlar da hiç oluþmayabilir.
Yirmi yaþ diþleri genellikle 17 yaþýnda çýkmaya baþlarlar .
20 YAÞ DÝÞÝ ÇEVRESÝNDE TEHLÝKELÝ ANATOMÝK OLUÞUMLAR
Üst çenede yirmi yaþ diþlerin üst kýsmýnda maksiller sinüs boþluðu yer alýr .Sinüs boþluklarý yüz kemikleri arasýnda yer alan hava boþluklarýdýr . Sinüslerimiz soluduðumuz havanýn temizlenmesi saðlamak , sesin rezonansýný ayarlamak ve kafatasýnýn aðýrlýðýný azaltmak gibi görevleri vardýr .Üst 20 yaþ diþi çekimini yaparken , hatalý bir kuvvetle diþin veya çekim esnasýnda kýrýlan kökün sinüs boþluðuna kaçýrýlmasý söz konusu olabilir .
Alt çenede yirmi yaþ diþi ameliyatýnda daha dikkatli olmak gerekir . Bu bölgede alt çeneyi sag ve sol olarak iki parçaya ayýracak olursak , bir bölgede ki tüm diþlerin , dudaðýn ortasýna kadar olan bölümünüde kapsayan sinir , çoðu zaman yirmi yaþ diþinin hemen altýndan geçer . ( nervus alveolaris inferior ) . Ýmplant cerrahisi uygularken de büyük öneme sahip olan bu sinir , zarar verildiði takdirde dudakta geçiçi ( 6 ay ) veya kalýcý bir uyuþma býrakabilir .
Alt çene yirmi yaþ çekimi yapýlýrken , diþetine yapýlan kesi esnasýnda , yirmi yaþ diþininin arka tarafýnda yer alan lingual sinire çok dikkat edilmesi gerekir . Yanlýþlýkla sinire zarar gelecek olursa dil bölgesinde geçiçi uyuþma görülür . Ayný þekilde lingual arterede dikkat edilmesi gerekir .
GÖMÜLÜ YÝRMÝ YAÞ DÝÞÝNÝ NEDEN ÇEKTÝRMELÝYÝZ ?
Özellikle yarým gömülü yirmi yaþ diþi çevresinde yumuþak doku iltihabý sýklýkla geliþmektedir ( PERÝKORONÝTÝS ) . Disetindeki enfeksiyon , antibiyotik kullanýlmasýyla geçecektir fakat yirmi yaþ diþ ameliyatý gerçekleþtirilmediði sürece sürekli tekrarlayacaktýr
Gömülü yirmi yaþ diþleri , aðýz boþluðuna çýkabilmek için ön tarafýnda yer alan diþleri öne doðru itmektedir . Ön tarafa gidemeyen azý diþlerinde ve çene hattý boyunca BASINÇ AÐRISI hissedilir .
Gömülü yirmi yaþ diþi bazen çevresinde kist ve tümör oluþumuna sebebiyet verebilmektedir .
Gömülü veya sürmüþ yirmi yaþ diþi , diþlerin dizilimi düzgünse ve çenede yirmi yaþ diþi için yer yoksa çekimi gerekir , aksi takdirde diþlerde çapraþýklýða sebebiyet verir . Ayrýca ortodontik tedavi görecek hastalarda diþ dizilimini bozacaðý için tedaviye baþlamadan önce ( 18 li yaþlarda olan hasta için ) yirmi yaþ diþini çekmek gerekecektir .
Alt çenede yer alan 20 yaþ diþi , posizyonu yatay veya çapraz olduðu durumlarda , önünde ki azý diþini cürütme ihtimali yüksektir . 20 yaþ diþi aðza sürmeye çalþtýkça önünde ki azý diþin kökünü eritecektir .
Gömülü yirmi yaþ diþinin etrafýnda bulunan çene kemiði genç bireylerde yumuþak ve esnek iken , yaþlanmayla birlikte kemik daha sert ve kýrýlgan bir hal alýr . Ayrýca yaþý ilerlemiþ insanlarda genel saðlýk problemlerinin görülme ihtimali artacaðý için , genç yaþta 20 yaþ diþlerini çekmekte çok büyük yarar vardýr .
20 lik diþler , sürme esnasýnda ciddi aðrýlara ve enfeksiyona sebep olmaktadýr .
Sürmüþ veya yarým sürmüþ 20 yaþ diþleri ,diþ fýrçalarýyla etkin bir þekilde temizlenemediði için bakteri plaðý birikimine sebep olacaktýr . Ayrýca diþin üzerinde ve komþu diþlerde çürük meydana getirebilecektir .
Son dönemde yapýlan çalýþmalar 20 yaþ diþlerinin üzerinde ouþan bakteri plaðýnýn , diþeti hastalýklarýna karþý daha meyilli bir aðýz oluþturacaðýný göstermektedir .
GÖMÜLÜ YÝRMÝ YAÞ DÝÞÝ AMELÝYATI NASIL YAPILIR ?
Gömülü diþ ameliyatý öncesinde olmazsa olmaz panoromik röntgen filmidir . Panoromik filmde diþlerin ve gömülü diþin posizyonunu , çevresindeki tehlikeli anatomik oluþumlarý görmeyi ve bölgenin simetrisinden faydalanmayý amaçlarýz .
Artýk gerektiðinde 3 boyutlu diþ tomografisi ( dental volumetrik tomografi ) çektirmemizde gerekebillir. Gömülü diþlerin yakýnýndan geçen sinirle olan iliþkisi , üst gömülü 20 yaþ diþinin sinüsle olan sýnýrlarýný çok daha iyi bir þekilde görebiliriz .
20 yaþ diþ ameliyatýnda anesteziyi takiben diþetinde küçük bir kesi yapýlýr ve diþeti flebi kaldýrýlarak diþe ulaþýlýr . Sonrasýn da yapýlacak olan iþlemleri alt ve üst yirmi yaþ sýnýflandýrmasýna alabiliriz .
1) ALT ÇENEDE 20 LÝK DÝÞ AMELÝYATI
Alt çenede yirmi yaþ diþlerini posizyonlarýna göre üç bölüme ayýrabiliriz .
- Birincisi gömülü 20 yaþ diþinin önündeki azý diþi gibi dik durmasý
- ikincisi gömülü 20 yaþ diþinin çapraz þekilde, azý diþine doðru eðik olmasý
- üçüncüsü ise 20 yaþ diþinin tamamen yatay posizyonda konumlanmasý
|
Alt çene 20 yaþ diþinin dik olan posizyondaki görüntüsü |
|
Alt çene 20 yaþ diþinin çapraz posizyonda ki görüntüsü |
|
Alt çene 20 yaþ diþinin yatay yöndeki görüntüsü |
20 yaþ diþinin dik durduðu posizyon da diþ ; aðýza sürmüþ , yarým diþeti içinde gömülü yada sadece diþeti altýnda gömülü kalabilir . 20 lik diþ cerrahisi son derece kolay olup, sadece eðri kök varlýðý veya diþin kemiðe kaynadýðý durumlarda çekimi zor olur .
20 yaþ diþinin çapraz olduðu posizyonda, yirmilik diþin çekilebilmesi için , diþten bir miktar kesim yapmak gerekecektir . Bu posizyonda , diþin arka tarafýndaki çene kemiðinden , genellikle bir miktar aþýndýrma gerekir .
20 yaþ diþi ameliyatýnýn en zor olduðu posizyondur . Bu posizyonda yirmi yaþ diþinin üzerindeki çene kemiðini aþýndýrmak gerekir . Diþe ulaþtýktan sonra diþin þekil , konum ve posizyonuna baðlý olarak diþi bir kaç parçaya bölmek ve diþi çekmek gerekecektir .
Gömülü diþ operasyonundan sonra dikiþler atýlýr ve üzerine steril tampon konularak 20 dakika ýsýrttýrýlýr .
2) ÜST ÇENE GÖMÜLÜ 20 LÝK DÝÞ ÇEKÝMÝ
Üst çene kemiðinin esnek olmasý sebebiyle 20 yaþ diþ ameliyatý çok daha kolaydýr . En büyük sorun ameliyat bölgesinin direk olarak görülememesi ve buna baðlý olarak çalýþma zorluðudur .
GÖMÜLÜ YÝRMÝ YAÞ DÝÞ ÇEKÝMÝNDEN SONRA NELERE DÝKKAT ETMELÝYÝM ?
20 yaþ diþ cerrahisi , diþhekimliði cerrahisinde bazen en kolay bazý zamanlarda ise zorlayan bir iþlemidir diyebiliriz . Bu tamamen 20 yaþ diþinin posizyonuna , konumuna ve hastanýn uyumluluðuna , hekimin ise bilgi ve tecrübelerine baðlýdýr.
Ameliyat sonrasý hastanýn yaþadýklarý ise cerrahi iþlemin zorluðu , hastanýn hekiminin tavsiyelerine uymasý ve iyi bir aðýz hijyenine sahip olmasý ,ve gereken agýz bakýmýný yapmasýyla alakalýdýr .
Gömülü diþ çekimi sonrasý neler yapacaðýz ?
Gömülü diþ çekiminden sonra bölgeye uygulanmýþ olan steril tamponu 20 dakika boyunca ýsýrmalýyýz. 20 dakika sonra tamponu atmalý ve bir daha koymamalýsýnýz
Sýcak içeçekler ve sert gýdalardan uzak durmalýsýnýz .
Aðzýmýzý çok fazla açmamalý ve esnememeye özen göstermelisiniz .
Doktorunuzun vermiþ olduðu ilaçlarý ( antibiyotik , aðrý kesici , gargara vb ) düzgün bir þekilde kullanmalýsýnýz . Aðýz gargaralarý diþ çekiminden sonra oluþabilecek enfeksiyonlarý önlemede yardýmcý bir tedavidir . Aðýz gargarasý yoksa tuzlu su ( bir çay bardaðý içerisine 1 çay kaþýðý tuz ve ýlýk su ilavesi ) ile günde 3 defa diþ fýrçalamayý takiben gargara yapabilirsiniz .
Yirmi yaþ diþ cerrahisi esnasýnda kemik kaldýrma iþlemi gerçekleþtirildiyse dýþardan buz tatbiki yapmanýz gerekir. Buzun dokuyu yakmamasý için araya çok ince bir bezde konulabilir .Buz tedavisi yirmi yaþ diþ çekim bölgesine diþarýdan 10 dakika tutup 10 dakika çekerek gerçekleþtirilir , aksi takdirde yumuþak dokuda yanma gerçekleþir .
Uyuþukluðun geçmesi beklenilmeli , geçmeden asla herhangi bir þey yenilmemelidir.
Sigaradan 24 saat kesinlikle uzak durulmalýdýr .
Tükürmemelisiniz , özellikle normal diþ çekimi yapýldýktan sonra ,dikiþ atýlmadýysa asla tükürülmemelidir .
20 YAÞ DÝÞÝ GÖMÜLÜ DÝÞ ÇEKÝMÝ SONRASI OLUÞABÝLECEK DURUMLAR
AÐRI ; Cerrahi müdahale sonrasýnda aðrý olmasý normaldir . 1 -2 gün aralýðýnda geçeçektir .
AÐZIN AÇILAMAMASI VEYA KISITLI AÇILMA ( TRÝSMUS ) ; 1 hafta kadar sürebilir . Aðzý çok zorlamamak gerekir .
KANAMA ; Bir miktar kan gelebilir . Kanama , dikiþlerin açýlma ihtimalini gösterebilir veya doku altýndan bir miktar kan sýzabilir .
ÞÝÞLÝK ; Ödem oluþacaktýr . Buz kompres uygulamasý doðru yapýlýrsa þiþlik gözlenmez veya en az seviyede gözlenir .
20 YAÞ DÝÞÝ AMELÝYATI - GÖMÜLÜ DÝÞ ÇEKÝMÝ SONRASI GÖRÜLEBÝLECEK SORUNLAR
Hekimin çok aþýrý kuvvet vermesine baðlý olarak veya çok sert kemiklerde , çene kemiði kýrýklarý veya temporomandibular eklem rahatsýzlýklarý görülebilir.
20 yaþ diþinin çevresinde bulunan sinire zarar gelecek olursa , dilde veya dudakta , geçiçi veya kalýcý uyuþmaya neden olur .
20 yaþ diþ çekiminin gerçekleþtirilemeyip , diþin veya diþ kökünün býrakýlmasý
Üst çenede kökün veya diþin tamamýnýn sinüs boþluðuna kaçýrýlmasý
Üst çenede , sinüse diþ veya kökünün kaçmasý sonucu , aðýz içerisinde damakta , sinüsle baðlantýlý açýk yara oluþmasý ( oroantral
fistül )
